Wat zijn microplastics en waarom zijn ze slecht voor mens en natuur?

Van plastic zijn de gevaren en risico’s inmiddels wel bekend, maar wat als plastic afbreekt in microplastics of in nanoplastics? Wat zijn de gevaren van deze extreem kleine deeltjes plastic? In dit artikel leggen we je uit wat microplastics zijn en wat de gevolgen zijn wanneer deze kleine deeltjes in de natuur terecht komen.

Wat zijn micro- en nanoplastics? 

Plastic dat na gebruik niet wordt verwerkt, en dus onbewerkt in de natuur terecht komt, zal uiteindelijk uit elkaar vallen. Dit kan soms wel tientallen jaren duren. Het plastic valt uit elkaar in kleine deeltjes, die microplastics worden genoemd. Elk stukje plastic dat kleiner is dan een halve centimeter is een microplastic. Echter, vaak zijn de stukjes zo klein dat het menselijk oog ze niet meer kan waarnemen. Nanoplastics zijn nog kleiner en hierdoor zelfs onder de microscoop amper te zien. Dat microplastics slecht zijn voor de natuur is voor iedereen wel duidelijk, maar veel mensen weten niet dat ze ook schadelijk kunnen zijn voor de mens.  

Microplastics in cosmetica 

Voorheen werden microbreads (bewust toegevoegde vaste microplastics ) weleens toegevoegd aan producten door de fabricant. Deze kleine deeltjes plastic werden gebruikt in het product om bijvoorbeeld te exfoliëren of te scrubben. De kleine deeltjes, in de vorm van bolletjes, schuurden dan tegen de huid of tanden. Dit milde schuren heeft een reinigende werking, stimuleert de bloedsomloop en zorgt ervoor dat de huid zachter aanvoelt. Inmiddels zijn de microbreads uitgefaseerd en zijn er natuurlijke vervangers zoals: pitten, zand, bamboe of natuurlijke verbindingen.

In tegenstelling tot microbreads worden microplastics nog wél gebruikt in de cosmetica industrie. Voor veel cosmeticaproducten zijn microplastic een zeer essentieel bestanddeel. In mascara zorgt het er bijvoorbeeld voor dat de mascara op de wimpers blijft zitten en bij zonnebrand heeft het een waterafstotende functie.

Microplastics in de oceaan 

Plastic zwerfaval kan op verschillende manieren in de oceaan belanden. Het kan direct in de oceaan zijn gegooid of hier indirect in terecht komen door bijvoorbeeld dieren of door de wind. Het plastic in de oceaan valt naar verloop van tijd steeds verder uit elkaar en er worden steeds kleinere deeltjes gevormd. Uiteindelijk zwerven er miljarden microplastics in de oceaan rond, die schadelijk zijn voor dieren. Vissen eten de deeltjes namelijk op of krijgen deze binnen via hun kieuwen. 

Niet alleen eten de zeedieren kleine stukjes plastic, ze raken er ook in verstrikt of stikken zelfs omdat ze niet meer bij het wateroppervlak kunnen komen. Plastic zit vol bacteriën en chemische stoffen waardoor ook koraalriffen ziek worden en kunnen afsterven. Zie hieronder een aantal percentages op een rij om een beeld te krijgen van de gevolgen van microplastics in de oceaan:

  • De kans dat een koraalrif ziek wordt is van 4% naar 89% gestegen sinds 2018
  • De schatting is dat er jaarlijks tussen de 12 en 24 miljoen kilo plastic door vissen gegeten wordt
  • 100% van alle zeeschildpadden heeft plastic in de maag, 59% van alle walvissen, 36% van alle zeehonden en 40% van alle zeevogels

Veel dieren eten microplastics, maar gelukkig heeft het voor de meeste dieren geen directe dodelijke gevolgen. Tot nu toe worden er geen diersoorten bedreigd met uitsterven, ondanks het plastic dieet. 

Het koraal van het verhaal 

Wat duidelijk wordt uit deze cijfers en observaties is dat de gevolgen van microplastics enorm schadelijk zijn. Er moet snel wat veranderen in de plasticindustrie, willen we de koraalriffen en dieren in leven houden. Ook de consument is schuldig aan al het plastic in de oceaan, dus scheid je afval en voorkom nog meer zwerfaval. Tegenwoordig zijn er gelukkig veel alternatieven voor plastic. Denk aan bamboekartonpapiersuikerriet etc. Ben jij op zoek naar milieuvriendelijke disposables? Neem dan snel een kijkje in ons assortiment en shop bijvoorbeeld onze papieren tasjessnackbakjes of frietbakjes.